Cẩm nang chuyển đổi số ngành F&B cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ

04/10/2021

Chuyển đổi số ngành F&B khi thị trường buộc mô hình kinh doanh dịch vụ ăn uống, giải trí phải thay đổi cách thức kinh doanh truyền thống để tồn tại. Số hóa với F&B không còn quá xa lạ từ việc áp dụng công nghệ trong quản lý, bán hàng và giờ đây là kinh doanh online. Vậy chuyển đổi số như thế nào, áp dụng cho các mô hình hộ kinh doanh hoặc các doanh nghiệp vừa, nhỏ ra sao? Trong bài viết dưới đây, MISA CukCuk sẽ giúp anh chị có cái nhìn toàn cảnh hơn về hoạt động này.

Mục lục Hiện

1. Tổng quan ngành F&B

Theo báo cáo của D’Corp, cả nước hiện có khoảng 540.000 cửa hàng ăn uống, trong đó có 278.424 mô hình quy mô siêu nhỏ, 153.576 quy mô nhỏ, 34.128 quy mô vừa và 73.872 quy mô lớn.

Tại Việt Nam, chi tiêu trung bình của người dân cho ngành dịch vụ ăn uống là $361/tháng, cao hơn các quốc gia như Indonesia, Thái Lan, Phillipines, Malaysia. F&B (ngành Food and Beverage) là ngành chiếm tỷ trọng cao nhất trong chi tiêu của người Việt, chiếm 35% chi tiêu hàng tháng và 15% GDP cả nước, con số này vẫn dự kiến sẽ phát triển trong những năm tới.

2. Xu hướng chuyển đổi số ngành F&B

a. Xu hướng mua đồ ăn Online và dịch vụ giao đồ ăn phát triển

5 năm trở lại đây chứng kiến sự lên ngôi của những ứng dụng công nghệ đặc biệt là những nền tảng bán và giao đồ ăn Online như Now, Grabfood, Baemin, Loship… Sự tiện lợi, uy tín và chất lượng trên những ứng dụng này đã kích thích nhu cầu mua hàng cũng như tạo sự tin tưởng cho thực khách.

b. Ứng dụng công nghệ hiện đại

Thay vì việc bán hàng và quản lý thủ công như 5 – 10 năm về trước, các mô hình kinh doanh F&B đã, đang và sẽ từng bước chuyển đổi số bằng việc áp dụng các phần mềm bán hàng, quản lý, tự động đặt bàn, đặt món và sử dụng hình thức thanh toán mới mẻ như trả thẻ, ví điện tử hay quét mã QR Code. Việc chuyển đổi số sẽ giúp ngành phát triển bền vừng và gia tăng doanh thu đáng kể

c. Mô hình bán hàng nhanh

Cách thức mua hàng và trả tiền tại quầy cũng đang dần trở thành 1 xu thế cho ngành café hiện nay. Cách thức này giúp hàng quán tiết kiệm nhiều chi phí nhân sự và giảm thiểu thất thoát.

d. Mô hình chuỗi bền vững

Trong những năm gần đây, mô hình chuỗi, chuỗi nhượng quyền không còn xa lạ với ngành F&B. Sự duy trì của mô hình này trong giai đoạn dịch Covid-2019 cho thấy tiềm năng và tính bền vững của mô hình.

e. Ẩm thực xanh, sống xanh

Đồ ăn, đồ uống có lợi cho sức khỏe và thành phần dinh dưỡng đang được chú trọng và phát triển. Đặc biệt, sau khi đối mặt với dịch Covid-2019, xu hướng tiêu dùng của người dân chuyển sang những món ăn, đồ uống để tăng sức đề kháng và lợi ích cho sức khỏe.

3. Lộ trình chuyển đổi số ngành F&B

Lộ trình này được xem như kim chỉ nam, giúp các doanh nghiệp, mô hình kinh doanh ngành F&B chuyển đổi số thành công. Tham khảo mô tả quy trình chuyển đổi số của doanh nghiệp F&B:

	Giai đoạn 1	Giai đoạn 2	Giai đoạn 3
Mô tả	Sẵn sàng chuyển đổi số	Tăng trưởng trong kinh tế số	Vượt bậc bằng áp dụng giải pháp số
Mục tiêu	Hoạt động hợp lý Nguồn lực tối ưu	Hoạt động tối ưu Kết nối hệ sinh thái	Dịch vụ sáng tạo Nghiệp vụ thông minh
Giải pháp bán hàng	Phần mềm bán hàng Thanh toán Online Mua hàng Online Đặt bàn tự động Quản lý vận chuyển Quản lý bếp Thiết bị thông báo	Tự đặt món, thanh toán Quản lý các thiết bị nhà bếp kết nối internet Quản lý thẻ thành viên	Robot lễ tân, phục vụ, bếp Bếp trên mây (Cloud kitchen) Hệ thống dự đoán đặt bàn được vận hành bởi Trí tuệ nhân tạo (AI) Trợ lý ảo/ chatbot
Giải pháp quản lý	Quản lý từ xa Quản lý kho	Phân tích số liệu kinh doanh Phân tích hành vi khách hàng	Dự báo tình hình kinh doanh

>> Nhận ngay ebook Chuyển đổi số ngành F&B cho doanh nghiệp vừa và nhỏ <<

4. Giai đoạn 1: Sẵn sàng chuyển đổi số

STT	Loại giải pháp	Tính năng	Tác dụng
NGHIỆP VỤ BÁN HÀNG
1	Phần mềm bán hàng	Sử dụng phần mềm bán hàng	Ghi nhận đơn hàng trên các thiết bị và xử lý đơn hàng giúp tăng tính chính xác và nhanh chóng trong quá trình bán hàng thay vì thao tác thủ công Giảm thiểu thời gian, tiết kiệm chi phí nhân sự
2	Thanh toán Online	Cho phép khách hàng thanh toán qua các giải pháp như thẻ, chuyển khoản, ví điện tử hay QR Code	Thuận tiện cho khách hàng trong việc thanh toán Tiết kiệm thời gian xử lý tiền mặt hay giao dịch với ngân hàng Thu ngân có thể đảm nhiệm nhiều vai trò khác có giá trị hơn với khách hàng
3	Mua hàng Online	Cho phép khách hàng mua hàng qua các trang bán đồ ăn hoặc tự tạo những site riêng cho cửa hàng để bán hàng	Tăng lượng khách hàng qua những kênh online Khách hàng có thể mua hàng mọi lúc, mọi nơi Giảm thiểu chi phí bán tại quán, mặt bằng, kho, giao vận
4	Đặt bàn tự động	Kết hợp những công cụ cho phép khách hàng tự đặt bàn, đặt chỗ hoặc những website đặt bàn khác	Giúp khách hàng có trải nghiệm tốt hơn Tiết kiệm thời gian, nhân sự Ghi nhận đặt bàn, đặt chỗ đơn giản, nhanh chóng, không lo sai sót
5	Quản lý vận chuyển	Kết nối ứng dụng cung cấp giao vận và thiết bị hiển thị vị trí của giao hàng	Theo dõi địa điểm và quản lý xe vận chuyển thời gian thực Tối ưu hóa việc quản lý xe thông qua việc tối ưu kế hoạch và triển khai đội xe Sử dụng nguồn lực bên thứ 3 để hỗ trợ quá trình giao hàng giúp tiết kiệm chi phí nhân sự Giao vận nhanh chóng, đúng giờ, mang lại sự hài lòng cho khách hàng
6	Quản lý bếp	Sử dụng máy in để in phiếu chế biến, tem nhãn	Thay vì báo bếp thủ công, sử dụng máy in giúp quá trình xử lý đơn hàng nhanh gọn, chính xác Tiết kiệm thời gian, công sức cho nhân viên gọi món cũng như nhân viên bếp/bar
7	Thiết bị thông báo	Tích hợp với thẻ báo rung hay điện thoại của khách hàng để thông báo cho khách hàng khi món ăn sẵn sàng	Cải thiện trải nghiệm khách hàng và giảm thiểu sự chờ đợi Dễ dàng triển khai mà không tốn thêm nhân lực
NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ
8	Quản lý từ xa	Có hệ thống để dễ dàng kiểm soát được tình trạng kinh doanh, từ xa	Giúp quản lý nắm được số lượng đơn hàng, doanh thu hàng ngày, mặt hàng bán chạy Kiểm soát tình hình kinh doanh mọi lúc mọi nơi, trên nhiều loại thiết bị (PC, Phone, Tablet..) mà không cần phải có mặt tại hàng quán
9	Quản lý kho	Có hệ thống để dễ dàng kiểm soát được tình trạng kho	Kiểm soát được tình trạng kho theo thời gian thực Giúp dễ dàng đưa ra quyết định về giá cả, khuyến mại hay sản xuất Tránh tình trạng lãng phí do hết hạn hay dư thừa Tối ưu hóa không gian lưu trữ và chi phí

5. Giai đoạn 2: Tăng trưởng trong kinh tế số

STT	Loại giải pháp	Tính năng	Tác dụng
NGHIỆP VỤ BÁN HÀNG
1	Tự đặt món, thanh toán	Khách hàng tự đặt món, thanh toán mà không cần có nhân viên thu ngân thông qua quét mã QR Code tại bàn, máy kios, tablet, thiết bị đặt bàn	Tiết kiệm nguồn lực (thu ngân) Tiết kiệm thời gian cho khách hàng khi không cần xếp hàng chờ thanh toán Gia tăng trải nghiệm cho khách hàng khi sử dụng dịch vụ
2	Quản lý các thiết bị nhà bếp kết nối internet	Sử dụng thiết bị hiển thị và quản lý quy trình chế biến món tại bếp	Tạo ra đơn hàng nhanh chóng cho khách hàng bằng cách sắp xếp ưu tiên, thiết lập quy trình chế biến món cho khách hàng Tiết kiệm thời gian, chi phí vận hành trong khu vực bếp
3	Quản lý thẻ thành viên	Xây dựng ứng dụng điện thoại cho phép khách hàng mua hàng, đặt bàn, nhận ưu đãi, quản lý thẻ thành viên,…	Mang lại những lợi ích như tạo thẻ thành viên, tích điểm, đổi điểm, áp dụng voucher cho khách hàng khi mua hàng những lần tiếp theo, tạo thói quen sử dụng dịch vụ Gia tăng trải nghiệm khách hàng, mang lại nhiều tiện ích cho khách hàng sử dụng ứng dụng Nâng cao hình ảnh, thương hiệu của hàng quán
NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ
4	Phân tích số liệu kinh doanh	Sử dụng các công cụ phân tích số liệu	Giúp quản lý đánh giá được hiệu quả kinh doanh, tầm nhìn dài hạn về tình hình kinh doanh Giúp quản lý đưa ra những quyết định chiến lược lâu dài để phát triển mô hình kinh doanh
5	Phân tích hành vi tiêu dùng	Sử dụng các công cụ chăm sóc khách hàng, phần mềm phân tích số liệu chuyên sâu	Giúp quản lý hiểu rõ khách hàng của mình là ai, trong độ tuổi nào, sở thích, ngành nghề, nhu cầu Từ chân dung khách hàng, quản lý sẽ tối ưu hóa được thực đơn, chương trình khuyến mại, cách thức vận hành…

6. Giai đoạn 3: Vượt bậc bằng áp dụng giải pháp số

STT	Loại giải pháp	Tính năng	Tác dụng
NGHIỆP VỤ BÁN HÀNG
1	Robot lễ tân, phục vụ, bếp	Thay thế một số bộ phận trong khâu vận hành bằng robot	Tiết kiệm chi phí nhân sự vận hành ở các bộ phận Giúp khách hàng có trải nghiệm tốt Tạo ra tính ổn định trong quá trình phục vụ
2	Bếp trên mây (Cloud Kitchen)	Chia sẻ khu vực bếp cho nhiều bên và dùng ứng dụng, phần mềm để quản lý chung	Tiết kiệm chi phí mặt bằng Vận hành đơn giản hơn vì nhiều nhà hàng tập trung tại 1 khu vực
3	Hệ thống dự đoán đặt bàn được vận hành bởi Trí tuệ nhân tạo (AI)	Sử dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) để cung cấp thông tin chi tiết về hành vi khách hàng, chất lượng dịch vụ và hiệu quả quản lý, vận hành	Mở ra cơ hội mới để gia tăng doanh số dựa trên sự thấu hiểu thông tin khách hàng, pha trộn giữa sản phẩm và dịch vụ. Giảm thiểu lãng phí thức ăn thông qua việc dự đoán kinh doanh tốt hơn.Tối ưu hóa nguồn lực để giảm chi phí
4	Trợ lý ảo/ Chatbot	Sử dụng rô bốt thông minh để thực hiện các hoạt động hỗ trợ khách hàng như giải đáp thắc mắc, hướng dẫn mua hàng, tư vấn bán hàng…	Giảm thiểu nhân lực, chi phí vận hành Phục vụ được KH 24/7, mang lại trải nghiệm sử dụng dịch vụ tốt Tự động xử lý được những vấn đề phát sinh hay yêu cầu của khách hàng
6	Quản lý bếp	Sử dụng máy in để in phiếu chế biến, tem nhãn	Thay vì báo bếp thủ công, sử dụng máy in giúp quá trình xử lý đơn hàng nhanh gọn, chính xác Tiết kiệm thời gian, công sức cho nhân viên gọi món cũng như nhân viên bếp/bar
NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ
8	Dự báo tình hình kinh doanh	Sử dụng phần mềm phân tích số liệu, trí tuệ nhân tạo tạo ra những công cụ, mô hình dự báo	Đưa ra những dự báo về tương lai để quản lý có những kế hoạch, chiến lược phát triển kinh doanh

7. Tạm kết

Hy vọng những chia sẻ trên đây của MISA CukCuk có thể giúp anh chị hình dung rõ nét hơn về hoạt động chuyển đổi số ngành F&B và có thể áp dụng trong chính mô hình kinh doanh của mình.

Chúc anh chị kinh doanh thành công!